Jericho ျမိဳ႕ရဲ႕ေျမာက္ဘက္၊ သည္ေန႕ တူရကီနိုင္ငံရဲ႕ အနာတိုလီယာလြင္ျပင္ထဲက ဂ်ံဳ၊ မုေယာစပါးနဲ႕ ေျပာင္းစိုက္ခင္းေတြၾကားမွာ ထိုးထြက္ေနတဲ့ ေတာင္ကုန္းတခိ်ဳ႕ကိုေတြ႕နိုင္တယ္။ ေက်ာက္ေခတ္ေနွာင္းပိုင္းကာလက သည္ေတာင္ကုန္းေတြမွာ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ျမိဳ႕တည္ေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ေက်ာက္ေခတ္လယ္သမားေတြနဲ႕ သူတို႕ရဲ႕မိသားစုေတြဟာ သည္ေနရာမွ အေျခခ်ေနထိုင္ျပီး ရာစုနွစ္ေပါင္းမ်ားစြာလုပ္ကိုင္စားေသာက္ခဲ့ပံုရပါတယ္။
 | ||
မျမင္နိုင္တဲ့ အနာဂတ္တစ္ေန႕မွာ တိုက်ိဳနဲ႕ လန္ဒန္၊ ေလာ့စ္အိန္ဂ်လိစ္နဲ႕ ေမာ္စကိုဆိုတဲ့ ျမိဳ႕ၾကီးေတြေပ်ာက္ဆံုးျပီး ေႏွာင္းလူေတြလည္း သည္ျမိဳ႕ေတြတည္ရွိခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေမ့သြားပါလိမ့္မယ္။ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ေမာ္ေတာ္ကားလမ္းေတြ၊ ရုပ္ဝတၳဳပစၥည္းေတြအားလံုးဟာ ေျမၾကီးထဲမွာ ရုပ္ၾကြင္းအျဖစ္ပဲက်န္ျပီး အဲသည္ျမိဳ႕ေတြတည္ရွိခဲ့တဲ့ေနရာမွာ ေတာင္ကမူကေလးအခ်ိဳ႕ရယ္၊ ေျမေအာက္မွာျမဳပ္ေနတဲ့ နံရံအခ်ိဳ႕ရယ္၊ စိမ္းညွိဳ႕ေရာင္ေရညိွေတြရယ္ပဲ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။
ခုေျပာခဲ့တာကို စဥ္းစားၾကည့္ဖို႕ေတာင္ခက္ေနမယ္ဆိုရင္ ကမာၻ႕ပထမဆံုးေသာျမိဳ႕ေတြ ေပ်ာက္ဆံုးသြားခဲ့တယ္ဆိုတာကို နားလည္နိုင္ပါလိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ေရွးေခတ္ျမိဳ႕ေတြဟာ သည္ေန႔လူေတြေနထိုင္ေနတဲ့ ျမိဳ႕တစ္ခ်ိဳ႕ရဲ့ ေျမၾကီးေအာက္မွာေရာက္ကုန္ပါျပီ။
အနာတိုလီယာလြင္ျပင္မွာရွိတဲ့Çatalhöyük ေတာင္ကုန္းေတြကို ျဗိတိန္ကေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္ေတြက အစကနဦးတူးေဖာ္ခဲ့ၾကတယ္။ ေရွးလူေတြ စိုက္ပ်ိဳးေရးအတတ္ကိုတတ္ေျမာက္လာျပီးေနာက္မွာ သူတို႕ဘဝေတြဘယ္လိုေျပာင္းသြားလဲဆိုတာ သည္တူးေဖာ္တာကေန သက္ေသအေထာက္အထားေတြေပးခဲ့တယ္။
သည္ေန႕ Çatalhöyük ဆိုတဲ့ေနရာဟာ ေရွးေဟာင္းရုပ္ၾကြင္းအခ်ိဳ႕တူးေဖာ္ေတြ႕ရွိထားတာကို လာေရာက္ေလ့လာသူေတြၾကည့္လို႕ရေအာင္ ေခါင္မိုးေတြထိုးျပီး ျပထားတဲ့ေနရာေလးေတြသာျဖစ္တယ္။ ဘာနဲ႔တူသလဲဆိုေတာ့ ရုပ္ရွင္ဆက္တင္ဆင္ထားတာနဲ႕တူပါတယ္။ သည္ေနရာဟာ ေရာမျမိဳ႕၊ အန္ေကာဝပ္တို႕ေလာက္လူသိမမ်ားပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လူ႕သမိုင္းျဖစ္စဥ္မွာေတာ့ ဆတူနီးနီး တန္ဖိုးၾကီးပါတယ္။
 | ||
Catalhoyuk မွာရွိတဲ့ အေဆာက္အအံုေတြကို လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ ၇၇၀၀ ကေန ၉၅၀၀ ေလာက္ကေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။ သူတို႕မွာ နံရံတံတိုင္းဆိုတာ မရွိဘူး။ အေဆာက္တစ္ခုနဲ႕တစ္ခုဟာလည္း ပံုစံတူပါပဲ။ ဘယ္အေဆာက္အံုကပိုျပီး ၾကီးက်ယ္ခမ္းနားတယ္ဆိုတာမရွိဘူး။ အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစားမရွိ၊ စစ္သူရဲေကာင္းဆိုတာမရွိ၊ တရားေဟာဆရာလည္းမရွိ၊ အခိုင္းအေစလူတန္းစားလည္းမရွိဘူးလို႕ဆိုပါတယ္။ သာတူညီမွ်လူအဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္တည္ရွိခဲ့တယ္။ တျခားဖက္ကၾကည့္ရင္ေတာ့ သူတို႔အိမ္ေတြက ေခတ္ဆန္တယ္လို႕ေျပာနိုင္တယ္။ မီးဖိုခန္း၊ ဧည့္ခန္း၊ စတိုခန္း နဲ႔ အိပ္ခန္းေတြဆိုျပီးသီးသန္႕ခြဲထားတယ္။ အိမ္ေတြကို သန္႕ရွင္းေအာင္ထားျပီး နံရံနဲ႔ ၾကမ္းခင္းေတြကို ျဖဴေအာင္ ပံုမွန္ေဆးသုတ္ၾကတယ္။ ခ်ာတယ္ဟ်ဴ တစ္ဝိုက္လမ္းေလွ်ာက္ၾကည့္ရင္ အထူးအဆန္းသိပ္ျဖစ္ေနမွာမဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႕ေနတဲ့အိမ္ေတြက အခုေခတ္ လူေနတိုက္ခန္းေတြ၊ တန္းလ်ားေတြနဲ႔ အရြယ္အစားတူတူပါပဲ။ သူတို႕ေနအိမ္ေတြက နည္းနည္းေတာင္ပိုၾကီးပံုရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သူတို႕ရဲ႕ျမိဳ႕က ကၽြန္ေတာ္တို႕ခုျမင္ဖူးတဲ့ ျမိဳ႕ေတြနဲ႕မတူပါဘူး။ ခ်ာတယ္ဟ်ဴမွာ လမ္းမရွိဘူး။ အပန္းေျဖစရာေနရာမရွိဘူး။ ျပည္သူ႕အေဆာက္အအံုဆိုတာလည္းမရွိဘူး။ ပ်ားအံုနဲ႔တူတဲ့ သူတို႔အိမ္ေတြမွာ တံခါးေပါက္က ေခါင္မိုးမွာရွိတယ္။ အိမ္ထဲကိုဝင္ခ်င္ရင္ ေခါင္မိုးေပါက္ကေန ေလွကားခ်ျပီးဝင္ရတယ္။ ပံုစံက လူူလုပ္ဂူထဲကိုဝင္ရတဲ့အေနအထားနဲ႔ဆင္တယ္။ သူတို႕ေတြအခ်င္းခ်င္း တစ္အိမ္နဲ႔တစ္အိမ္ဆက္ထားတဲ့ ေခါင္မိုးေတြေပၚမွာပဲ ေတြ႕ၾကဆံုၾကစကားေျပာၾကတယ္။ ေခါင္မိုးေတြေပၚမွာမွ ေနေရာင္ကေနကြယ္ဖို႔ အမိုးအကာေတြလည္းရွိခဲ့ပံုရပါတယ္။
အိမ္ေတြျပန္ျပင္ျပန္ေဆာက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ရွိျပီးသားကိုျဖိဳခ်ဖ်က္ဆီးျပီး အပ်က္အစီးေပၚမွာထပ္ေဆာက္တယ္။ လူလုပ္သႏာၱေက်ာက္တန္းလို႕တင္စားရေအာင္တစ္ခုေပၚတစ္ခုဆင့္ထားတာကိုေတြ႕ရတယ္။ အခန္းထဲမွာ ကၽြဲရိုင္းေခါင္းေတြ၊ က်ားသစ္ပန္းခ်ီေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ တိရစာၦန္ေတြရဲ႕ ရႊံ႕ေစးရုပ္တုေတြနဲ႕တန္ဆာဆင္ထားတယ္။
 | ||
ထြန္ယက္ဖို႕ေကာင္းတဲ့စိုက္ပ်ိဳးေျမ၊ စမ္းေခ်ာင္းနဲ႕ ေရအိုင္၊ ငါး နဲ႔ ငွက္ေတြကိုတည္မွီျပီး သူတို႕ေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ျမိဳ႕အျပင္ဘက္မွာေတြ႕ရတဲ့ တခ်ိဳ႕အပိုင္းအစေတြအရ ဝက္၊ ငန္း၊ သိုး၊ ငါး၊ မုေယာစပါးနဲ႕ ေျပာင္းေတြကိုစားျပီး ေကာင္းေကာင္းေနနိုင္ခဲ့တယ္လို႕ ဆိုနိုင္တယ္။
အထူးျခားဆံုးကေတာ့ Çatalhöyük မွာ လူေသရင္ ေျမျမွဳပ္တဲ့ပံုစံပါပဲ။ လူ႔အေလာင္းခႏာၱကိုယ္ကို ေကြးျပီး သူတို႕အိမ္ရဲ႕ ၾကမ္းခင္းေအာက္မွာ၊ ဒါမွမဟုတ္ မီးဖိုေအာက္မွာ နဲ႔ အိပ္ခန္း ၾကမ္းျပင္ေအာက္မွာ ျမွဳပ္တယ္။ အေလာင္းေတြကို သန္႕ရွင္းေအာင္ လင္းတေတြကိုအရင္ေကၽြးျပီးမွ ျမွဳပ္တယ္လို႕ အရင္ကပညာရွင္ေတြက ယူဆခဲ့ေပမယ့္ မမွန္ပါဘူး။ တကယ္က အေလာင္းေတြကိုသည္အတိုင္း အိမ္ထဲမွာျမွဳပ္လိုက္ျပီး လူေသပုပ္အနံ႕ေတြကို သူတို႕ ကရင္းႏွီးေနျပီးသားလို႔ပဲယူဆရတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေသျပီးသူရဲ႕ ေခါင္းကို ျဖတ္ျပီး ပတ္တီးစီး၊ ေဆးသုတ္ျပီး အိမ္ထဲမွာပဲ သိမ္းထားတယ္။ ျဖစ္နိုင္တာကေတာ့ အဲသည္ေခါင္းေတြက တစ္ခ်ိန္က သူတို႕ရဲ႕အိမ္ေထာင္ဦးစီး ဒါမွမဟုတ္ အေရးပါတဲ့လူေတြရဲ႕ေခါင္းေတြပဲျဖစ္တယ္။ သူတို႕အိမ္မွာ ေခတ္အဆက္ဆက္ေသခဲ့တဲ့သူေတြရဲ႕ အေလာင္းကိုျပန္ေဖာ္၊ ဦးေခါင္းကို မြမ္းမံ ျပီး ျပန္ျမွဳပ္တယ္။ ေနအိမ္တစ္အိမ္မွာ အနည္းဆံုး လူ႕ခႏၶာကိုယ္ ၆၀ ထက္မနည္းရွိပါတယ္။
Çatalhöyük ကို တစ္မူကြဲျပားတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ တစ္ဖက္ကေနျမင္နိုင္တယ္။ လူ႕အဆင့္အတန္းခြဲျခားမွဳေတြ၊ စစ္ဘုရင္ေတြ၊ အၾကီးအကဲေတြ နဲ႔ ဧကရာဇ္ေတြ မေပၚခင္က ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ တန္းတူညီမွ်လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုအျဖစ္တည္ရွိခဲ့တယ္။Çatalhöyük ေလ့လာသူေတြကေတာ့Çatalhöyük ဟာ ညီမွ်တဲ့လူ႔အခြင့္အေရးအျပည့္ရွိတဲ့၊ အမ်ိဳးသမီးေတြကို မနွိမ္ခ်ခဲ့တဲ့၊ စစ္ပြဲေတြမရွိခဲ့တဲ့၊ ရုပ္ဝတၳဳပစၥည္းနဲ႕ဂုဏ္ပကာသနေတြနည္းျပီး မိသားစုေတြျငိမ္းခ်မ္းစြာ၊ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာေနခဲ့ၾကတဲ့ ဧဒင္ ဥယ်ာဥ္လို႕ေတာင္တင္စားေနၾကပါတယ္။
(လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၉၀၀၀ ေလာက္ကစေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ Çatalhöyük ဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၄၀၀ ေလာက္ တည္ရွိခဲ့ျပီးမွ တိမ္ေကာသြားခဲ့ပါတယ္။)
(Andrew Marr ေရးသားတဲ့ A History Of The World စာအုပ္မွ ေကာက္နုတ္ဘာသာျပန္ထားတာျဖစ္ပါတယ္)
Aung Paing Phyoe
(Glasgow, United Kingdom)
Open Source URL
http://www.myanmar-network.net/m/discussion?id=3423487%3ATopic%3A1467496
အျခားသင္ခန္းစာမ်ား ဖတ္႐ႈ ေလ့လာရန္ link -
http://www.myanmar-network.net/page/index-of-articles-and-english-lessons
